Trivia, records en lijstjes voor cinefielen, samengesteld door het Britse filmblad Empire. Een boekje dat daar ver in gaat, bovendien: niet alleen de namen van de zeven dwergen staan erin, ook de namen van wie de originele stemmen insprak in de Disney-film uit 1937. Mijn sympathie ging uit naar de monomane regisseurs, omdat het me een hele klus lijkt op te boksen tegen de conservatieve filmbonzen.
Zo staat het grootste aantal retakes op naam van Charlie Chaplin, die een scène 342 maal liet overdoen in City Lights. Het grootste aantal retakes voor een dialoog is 127, op instigatie van Stanley Kubrick in The Shining. De productiefste regisseur is William Beaudine, die tussen 1922 en 1965 liefst 182 films maakte. De acteur met de meeste rollen op zijn naam (ca. 2000) is Tom London; zijn carrière liep van 1883 tot 1963.
Empire movie miscellany (2007) is op enkele punten al gedateerd. De duurste film ooit volgens de redactie is Cleopatra (1963), die omgerekend 287 miljoen dollar heeft gekost. Ondertussen heeft Pirates of the Caribbean: At World’s End (2007), die naar verluidt 300 miljoen dollar kostte, dat record verbroken.
Toch zullen door moderne, kostenbesparende digitale technieken sommige krachttoeren uit het analoge tijdperk voor eeuwig standhouden. Het grootste aantal figuranten (300.000 stuks) was te zien in Gandhi. Het grootste aantal camera’s dat gebruikt werd voor één scène is 48, voor de zeeslagscène in de vroege versie van Ben-Hur uit 1925.
Een triest record is het grootste aantal doden tijdens het draaien van een film, 40, toen een brand uitbrak op de set van het Indiase epos The Sword of Tipu Sultan uit 1989. Er wordt 422 ‘fuck’ gezegd in Casino en daarmee is het de vuilstgebekte film ooit. The Cure for Insomnia (1987) is met zijn speeltijd van 87 uur de langste film die ooit publiek werd vertoond.
Over sommige zaken is de informatie te mager. De eerste film waarin De daad zou te zien zijn geweest was Extase (1932). Zo’n weetje spoorde me vooral aan om de pagina over filmnaakt op Wikipedia eens te lezen. Al was het maar omdat je, wanneer records en pioniers in het geding zijn, altijd kan discussiëren over definities. Wat is een film? Hoe naakt moet naakt zijn?
Ook het kopje over hardnekkige fouten in films mocht gerust wat langer zijn. Vermakelijk is het zeker. Krakatoa, East of Java is een nogal ridicule filmtitel als je weet dat de Krakatau 200 mijl ten westen van Java ligt.
Structureel zijn de fouten tegen de fysica. Superman kan nooit een neerstortende burger levend in de vlucht opvangen: de man zal omkomen door de bruuske remming bij hoge valsnelheid. De ruimte is een vacuüm, dus zijn explosies er onhoorbaar – één van de zeldzame films die dat goed heeft is 2001: A Space Odyssey. Een .45 Magnum is het krachtigste handwapen ter wereld. Als je het zoals Dirty Harry met één hand afvuurt, breek je gewoon je pols en schiet de kogel door de weerbots recht de lucht in.
Al even frequent zijn fouten tegen de geschiedenis. De Londense mist was tot de Clean Air Acts van de jaren vijftig groengeel, en niet wit; zwart/wit-films hebben veel moderne regisseurs in de luren gelegd. Vrouwen in het Wilde Westen gebruikten geen make-up, de filmversies van Calamity Jane en Belle Starr ten spijt. Veel typisch twintigste-eeuwse fenomenen (zichtbare inentingen tegen de pokken, ritssluitingen, condensstrepen in de lucht, bandensporen in de woestijn) zie je in films die in een ouder decor spelen.
Tot de vaakst voorkomende anachronismen behoren uitgebreid tandheelkundig werk vóór de twintigste eeuw, en de politiek correcte attitude tegenover vrouwen en andere rassen in vroeger tijden.
Wat betreft psychologische fouten laten de samenstellers veel liggen. Die lijst is volgens mij eindeloos. Nu, een subtiele fout die ik zelf nooit had opgemerkt, is dat in romantische films het snuffelen in iemands privéleven als onschuldig wordt ervaren, terwijl we dat in het echte leven als zeer bedreigend gestalk zouden beschouwen.
Zijn er nog de weetjes die nergens toe dienen maar meteen blijven hangen. The Great Gatsby (1974) was de lievelingsfilm van Ceaușescu. O.J. Simpson checkt vaak in onder de valse naam D.H. Lawrence. Woody Allen is bang voor douches met een afvoerputje in het midden. De filmzalen in Kazachstan zijn ovaalvormig, zoals de joerten van de nomaden vroeger. In zwart/wit-films (zoals in Psycho en Raging Bull) gebruikt men vaak chocoladesaus als bloed. En ik weet nu eindelijk definitief dat het Steve Buh-sem-ee is en Martin Score-sez-ee.
Cijfers doen het altijd goed. Rudolph Valentino en Jean Acker waren goed 6 uur met elkaar getrouwd. Courtney Love heeft naar verluidt een IQ van 160. In Titanic zegt Jack 50 keer ‘Rose’ tegen Rose, Rose liefst 80 keer ‘Jack’ tegen Jack. Er werden precies 6.469.952 stippen getekend op de honden van 101 Dalmatiërs.
Verder bevat dit boekje eindeloos veel lijstjes. Alle Star Trek spin-offs (met een handige pitch om ze uit elkaar te houden). Alle films met Elvis Presley (véél meer dan ik dacht). Alle politieke groeperingen in The Life of Brian (The Judean People’s Front, The People’s Front Of Judea, The Judean Popular People’s Front — dat maar 1 lid heeft, en Campaign For Free Galilee). Alle Hollywood majors:
Universal, 1912 (Universal City, Californië)
Paramount, 1912 (Hollywood, Californië)
Warner Bros, 1923 (Burbank, Californië)
The Walt Disney Company, 1923 (Burbank, Californië)
MGM, 1924 (Beverly Hills, Californië)
Columbia, 1924 (Culver City, Californië)
Twentieth Century Fox, 1935 (Century City, Californië)
DreamWorks SKG, 1994 (Universal City, Californië)
Neem alleen het getal zeven al: de Seven Samurai, Se7en‘s Murder Methods, The Goonies, de zeven dwergen, The Magnificent Seven…
Volledigheid is onmogelijk. Toch miste ik bij het lijstje met persiflerende pornotitels het bekende Shaving Ryan’s Privates en in het lijstje ‘Amerikanen die eigenlijk Canadezen zijn’ de evidente Pamela Anderson.
De charme van dit soort boekjes – net zoals bij Trivial Pursuit, en eigenlijk elke kennisquiz – ligt voor mij vooral in de snelle opeenvolging van associaties waartoe ze mij dwingen. Herinneringen werden getriggerd aan zeer uiteenlopende films die ik ooit heb gezien; mijn verbeelding werd getriggerd door beschrijvingen van films die ik niet eerder zag.
En dan mogen lijstjes nog de makkelijkste kopij ooit zijn, vaak sporen ze aan tot actieve deelname. Empire movie miscellany heeft een kort overzicht met grensverleggende films. Algauw zat ik daar als in een roes ontbrekende klassiekers tussen te voegen én alle films die in mijn eigen leven om persoonlijke redenen een mijlpaal waren (kijk in de reacties hieronder).
Slotsom van die oefening: ik kijk niet naar films zoals ik boeken lees. In essentie moeten films mijn wensdromen zo accuraat mogelijk illustreren. Dat kunnen films ook als de beste. Vertellers met ambitieuzere betrachtingen zijn volgens mij meer gebaat bij het medium boek.
Bij het samenstellen van dat overzichtje trof me verder het gegeven dat er in de jaren zeventig zoveel gedurfde, smeuïige, uitzinnige films zijn gemaakt. Gedurfder dan in de jaren zestig, naar mijn smaak.
Neemt niet weg dat aan het eind van de rit de meeste films ter herleiden zijn tot een van de acht verhaalsjablonen die door Empire movie miscellany worden opgelijst.
Achilles – A fatal flaw causes a previously flawless individual to be destroyed. (Superman, Fatal Attraction, Jagged Edge)
Orpheus – The gift that is taken away, e.g. tragic loss. (Doctor Zhivago, Born On The Fourth Of July, Rain Man)
Cinderella – A scenario in which virtue is rewarded in the end; a dream-come-true story. (Pretty Woman, Shrek, Strictly Ballroom)
Faust – A character sells his soul for personal gain, and fate catches up with them in the end. (The Red Shoes, Wall Street, The Devil’s Advocate)
Candide – The indomitable hero who can’t be put down. (James Bond, Indiana Jones, Die Hard, Rocky)
Romeo And Juliet – Classic romance, i.e. boy meets girl, loses girl, regains girl (or not), loses girl again etc. etc. (Titanic, Wimbledon, West Side Story, most RomComs)
Tristan – Love triangles in which a third party intervenes in a romance. (The Graduate, Gone With The Wind, Jules Et Jim)
Circe – The innocent or the victim pursued by an antagonistic force. (Terminator, Duel, Double Indemnity)
Daarbij zijn de acteurs, zeker in de mainstream filmindustrie van Amerika, weinig meer dan kanonnevoer – makkelijk vervangbare dwangarbeiders in de droomfabriek.
The Hollywood career trajectory
Who is Ricardo Montalban?
Get me Ricardo Montalban
Get me a Ricardo Montalban type
Get me a young Ricardo Montalban
Who is Ricardo Montalban?
Zeer leerzaam waren de verklarende woordenlijsten met film-slang (zie onder deze bespreking). Op een bepaald moment zat ik de rechterkant van mijn blad af te dekken, zoals ik vroeger mijn Latijnse woordjes leerde.
De nerd in mij genóót van het overzicht met alle mogelijke camerastandpunten.Voor een ongeoefende filmkijker (zoals ik) geldt misschien toch de linguïstische borreltafelwijsheid dat je iets een naam moet kunnen geven om je er echt bewust van te zijn.
> lees een fragment uit dit boek op Prins van Denemarken
> ‘landmark release dates’ in de reacties hieronder
> The 500 greatest movies of all time (Empire)
Kim Newman, Ian Freer en Oliver Richards,
Empire movie miscellany : hundreds of amazing filmic facts
270 p.
Uitgeverij Virgin Books, 2007
Weird movie job titles:
ADR editor
Best boy
Boom operator
Craft services
DGA trainee
Foley artist
Gaffer
Greensmen
Grip
Key grip
Leadperson
Swing gang
A cinematography glossary
Baby legs
Chiaroscuro
Deep focus
Depth of field
Dolly
Dutch angles
Fill light
F-stop
Handheld
High contrast
Key light
Kicker
Louma crane
Low contrast
Pan
Steadicam
Tilt
Words derived from or made popular by movies
Big chill
Bunny boiler
Dorothy
Drack
Gaslight
Lollo biondo
Lollo rosso
Mae West
Majita
McGuffin
Merry widow
Mondo
Money pit
Munchkin
Paparazzo
Ramboesque
Sabrina neckline
Shirley Temple
Stepford wife
Up to 11
Valentino
Zelig
Film-set lingo
ADR
Blocking
Boom
Call sheet
Clean speech
Craft service
Dailies
Dope sheet
Honeywagons
Magic hour
Overcranking
Pick-up
Squib
Unit publicist
Rhubarb
Winnebago
Wrap
Screenwriting glossary
Backstory
Beats
Character arc
Denouement
EXT
INT
Montage
Pitch
Plot
Plot points
Story
Subplot
Three-act structure
Act 1
Treatment
Voice-over
Shot miscellany
Aerial shot
Arc shot
Boom shot
Bridging shot
Close-up shot
Cowboy shot
Crane shot
Crowd shot
Cutaway shot
Deep-focus shot
Discovery shot
Establishing shot
Handheld shot
Head-on shot
High-angle shot
Insert shot
Library shot
Locked-down shot
Long shot
Low-angle shot
Master shot
Matte shot
Medium shot
Over-the-shoulder shot
Panning shot
POV shot
Reaction shot
Reverse-angle shot
Static shot
Steadicam shot
Tracking shot
Two-shot
Wide-angle shot
Movie acronyms
BAPS
CHUD
DARYL
DOA
FUBAR
IPCRESS
M*A*S*H
MOTHER
RoGoPaG
SFW
SimOne
SPECTRE
SQUID
SUSIE
SWALK
TARDIS
THRUSH
TIE
UFO
UNCLE
ZARDOZ
ZOWIE
ZPG
The world’s most famous studio spaces
Fox Studios Australia, Australië
Barrandov Studios, Praag
Cinnecittà, Rome
Estudios Churubusco, Mexico
Ealing Studios, Groot-Brittannië
Elstree Studios, Groot-Brittannië
Leavesden Studios, Groot-Brittannië
Pinewood Studios, Groot-Brittannië
Shepperton Studios, Groot-Brittannië
Film City, India
Kamal Amrohi Studios, India
Universal Studios, Hollywood
Film composers
John Williams
Bernard Herrmann
Jerry Goldsmith
James Horner
Alan Silvestri
Howard Shore
Maurice Jarre
John Barry
Max Steiner
Miklos Rosza
Danny Elfman
Ennio Morricone
Alex North
Nino Rota
Michael Nyman
Elmer Bernstein
Henry Mancini
Alfred Newman
Thomas Newman
Randy Newman
Ryuichi Sakamoto
Hans Zimmer
Saul Chaplin
Adolph Deutsch
Ken Darby
Roger Edens
Ray Heindorf
Johnny Green
Alan Menken
André Previn
Miklós Rózsa
Franz Waxman
Dimitri Tiomkin
Howard Shore
Movie poster designers
John Alvin
Richard Amsel
Ben Barenholtz
Saul Bass
Reynold Brown
Philip Castle
Howard Chaykin
Pat Olbert
Thomas Eckersley
Steve Frankfurt
Bill Gold
Richard Kastel
Tom Martin
Bob Peak
Roger Silver
Peter Strausfeld
Drew Struzan
Verder opgenomen in Empire movie miscellany [selectie]:
Saturday Night Live spin-offs
Frames per second
Ridiculously long (and ridiculous) film titles
The 300 training regime
The scientific names for Wile E. Coyote and the Road Runner
Actual punning porn movie titles
Imaginary countries
Pixar shorts
The Dirty Dozen and their ‘skill’
Serial killer nicknames
Fictional books in movies
Foreign titles translated
Film director brothers
Leo the lion
Top Gun call signs
Woody Allen’s on-screen alter egos
The Godfather’s ‘five families’
Fake film bands
Dates for your diary (Groundhog Day etc.)
Movie acronyms (non-fiction)
The top ten stunts of Jackass
The man in the suit (Alien, Predator etc.)
Bollywood glossary
Chuck Norris facts
McGuffins
Weird movie job titles
Classic cinema versus counter-cinema (Peter Wollen)
Selected Clockwork Orange slang
Cluessless speak as heard in Amy Heckerling’s 1995 comedy
The Voight Kampff test
James Cameron crew t-shirts
Selected Alan Smithee filmography
The Hollywood sign
David Mamet insults
Blaxsploitation taglines
Working titles
Ages of Sean Connery compared to love interest
Stunt doubles
The Martini shot
The Schüfftan proces
Selected A-Z of stars who’ve posed for Playboy
Hitchcock cameos
Gimmick cop partnerships
Direct to video actor trademarks
The Coppola clan
People who sued Borat
The victims of Theatre of Blood
44 stars who never finished school
Fruit cart (Roger Ebert)
Diminutive Hollywood stars
Commonly made factual errors in films
The Disney nine old men
The Kuleshov experiment
Selected Spinal Tap drummers and causes of death
Actors who have written scripts
Selected Acme products
Stars with tattoos
Movie Hitlers
Animated animal movies
Older men, younger women
Older women, younger men
Model turned actors
Fictional companies
Stars and their phobias
Selected films based on magazine articles
Planets visited
Films on television in films
Spectacularly wrong reviews (James Agate over Citizen Kane etc.)
Movie Q&A (Who framed Roger Rabbit? etc.)
Movie couples who got married after meeting at work
Sportsfolk turned actors
Classical music made famous by the movies
Actors who started their careers as extras
The Wilhelm scream
Movie memorabilia auction prices
The top 10 highest-grossing R-rated movies
Favourite films of famous figures
The cartoon laws of physics
The wisdom of Pauline Kael
Film folk turned novelists
Spike Jonze promos
Talents who never won an Oscar
Arnie kiss-off lines
JFK’s magic bullet theory
Animals were harmed in the making of this production
English-language winners of the Palme d’Or
Cast of thousands
College-friends-reuniting-in-their-thirties movies
Renowned prosthetic designers
Elizabeth Taylor’s marriages
Movies that sound like porn but aren’t
The worst movies ever made according to IMDb.com as voted by the site’s users
Selected movie stars’ high school awards
Movies that have their own Lego range
Films with the most prolific use of the F-word
Traditional cinema snacks from around the world
The Amicus anthology horror films
Oscar-winning debuts
Selected highest-grossing films, by country
Actresses who were beauty queens
Actors who have lost/gained significant weight for a role
Movies in wich perennial good guys/girls play villains
Ages of Woody Allen compared to love interest
Actors who have won an Oscar and a Razzie
Poorly translated movie titles
Actresses who unsuccessfully auditioned to play Scarlett O’Hara in Gone with the wind
Writers who won Oscars for adapting their own books
Roman à clef movies
Zucker, Abrahams and Zucker end credits tomfoolery
Selected films that have ‘treats’ in their end credits
